Пожежин


Прыгожая мясціна

                                                                                   Автор: Сирота Н. П.

Лясы шумяць навокал.
Прываблівала паніча багацце ўладароў.
Але не бачыў тое ён,
Што частка жыхароў
Галоднымі хадзіла,
Не мела дактароў.
Жыў гэты паніч з думкамі –
Усё прыбраць к рукам.
Лясы, палі, дубравы
І векавечны гай.
Згарэла думка паніча,
Згарэў маёнтак той.
А прывід ляснічага
Блукае да гэтых пор.
Згарэла і сядзіба
Назойлівых паноў,
“Пажэжа” ў дыялекце
Ўжо загучала зноў.
Ад гэтага “Пажэжа”
Тут назва і пашла.
Пажэжын – слова цяжкае
Тут вёсачка знайшла.
Праходзілі стагоддзі,
Падзеі і жыццё,
А вёсачка Пажэжын
Чакала развіццё.
Яе не згубіла ні боль ні вайна,
А матка ўсё маліла,
У Божанькі прасіла,
Каб дапамог спаўна.
Усё прайшло навечна,
Ты красавалась зноў
Лясамі векавымі,
Валошкавых званоў.
Няхай гудуць тут пчолы,
Буслы няхай ляцяць,
Над кожнай новай хатай
Шчасця званы звіняць!

Деревня моя

Деревня моя, деревенька ты милая,
Тебе я вот эти слова говорю.
Душою влюбленная и сердцем всповитая,
Мне не в чем стыдиться, тебе повторю.
Сады украшают тебя по весне.
И птицы поют в поднебесье.
 Во всем и всегда ты нравилась мне,
Храни Бог тебя, о, силы небесные!
Тебе прокричат журавли на лету
Ту песню истории давней.
Расскажут березы и скинут листву,
Легенду, оставшейся тайной.
Деревня моя, с голубыми полями,
Растущими в них полевыми цветками.
Ты снишься ночами, твой образ мне мил.
И как не хватает порою мне сил…
Тех сил не хватает, чтоб краски найти
И образ деревни перенести
На то полотно, о котором навеки
Нас вспомнят потомки ХХІ века!

Вёска ў Велікарыцкім сельсавеце, за 30 км на паўночны захад ад Маларыты; чыгуначная станцыя Пажэжын на лініі Брэст — Ковель. У мінулым у складзе Ляхаўскага войтаўства (XVI ст.), Рыцкага войтаўства (цэнтр Вялікая Рыта; XVII — XVIII ст.), Велікарыцкай воласці, затым гміны. Паводле падання, калісьці ў маёнтку, які існаваў на месцы вёскі, здарыўся пажар («пажэжа»). Панскі дом, усе гаспадарчыя пабудовы згарэлі. На папялішчы пасяліліся сяляне.
Вядомы прывілей ад 9 лістапада 1584 г. аб выдзяленні шостай часткі «добраў» Пажэжына Брастоўскаму. 1624 і 1679 гг. — інвентары сяла Пажэжын, 1792 г. — прывілей на парафію Пажэжынскай царквы святога Міхаіла Архангела свяшчэнніку Андрэю Паўловічу. У 1860-я гады ў Пажэжыне налічвалася 527 рэвізскіх душ (248 мужчын, 279 жанчын), у тым ліку 409 дзяржаўных сялян (191 мужчына, 218 жанчын), 118 (57 мужчын, 61 жанчына) адносіліся да маёнтка Руда памешчыка Ягміна. Сельская грамада Пажэжынская, царква, вучылішча. У 1865 г. адкрыта земскае народнае вучылішча. У 1886 г. было 60 двароў, 699 жыхароў, царква, дзве карчмы, ветраны млын. У 1886 г. у вучылішчы навучалася 46 вучняў, у 1900 г.— 54 вучні, з іх 2 дзяўчынкі.
У 1905 г. у Велікарыцкай воласці існавалі 4 населеныя пункты з назвай Пажэжын: сяло (1029 жыхароў), вёска (230 жыхароў), паўстанак Паўднёва- заходняй чыгункі (8 жыхароў) і фальварак (6 жыхароў). У 1921 г. налічвалася 87 двароў, 445 жыхароў, з іх 427 праваслаўных, 18 іўдзеяў; у 1930 г. — 114 двароў.
У наваколлі вёскі вядомы «сувораўскія» мясціны: «цар-дуб», меліся тры «сувораўскія» калодзежы конусападобнай формы, схілы якіх абкладзеныя камянямі (захаваўся адзін глыбінёй каля 7 м).
Царква Святога Міхаіла, пабудавана ў 1995 г., цагляная.
Ёсць сярэдняя школа (157 вучняў), сельскі дом культуры, бібліятэка, аддзяленне сувязі, два магазіны, ашчадная каса.
У 1998 г. 146 двароў, 341 жыхар.
Назва Пажэжын, як тлумачаць старажылы, паходзіць ад таго, што заснавальнікі сяла прыйшлі сюды больш двухсот гадоў назад з Валыні, і суседства іх вельмі не спадабалася навакольным мясцовым жыхарам. Тутэйшыя людзі не раз падпальвалі новае паселішча, ад чаго і пайшоў тапанім.

М. Я. Грынблат

Памяць. Маларыцкі раён: гіст.- дакум. хроніка Маларыцкага р-на / 
рэд.-уклад. В.Р.Феранц. – Мінск : Ураджай, 1998. – С. 525-526 

 ФОТА


Память о войне. 

Мемориальные объекты и памятные места войны

Братская могила 
IMG_9581.JPG
IMG_0032.JPG
Гіст-Культ-Каштоўнасьць-Беларусі.pngШифр – №113Д000515, категория ценности – «3».
Собственник – Великоритский сельисполком
Находится: Брестская обл., Малоритский район, д. Масевичи, около здания на ул. Комсомольская, 2 А.
В 1975 году на могиле установлен скульптурный ансамбль из арматуры и бетона, изображающий воина и девушку, стоящих на колене и держащих в руках венок.
Захоронено 3 известных и 10 неизвестных военнослужащих, 9 известных и 9 неизвестных участников Сопротивления. 
Захоронение произведено 9 сентября 1942 года.



Рисунок1.jpg
Памятник замученным мирным жителям деревень: Масевичи, Пожежин, Струга, Старое Роматово, Новое Роматово. Расположен в центре деревни Масевичи. Похоронены 60 партизан и мирных жителей, погибших в годы Великой Отечественной войны.

      В 1975 году на могиле погибших установлен памятник (скульптор Д.Кравович), увековечивающий память и 270 земляков окрестных деревень, погибших в годы войны. На саркофаге выбиты имена погибших. Перед постаментом установлены  мемориальные плиты погибшим жителям этих деревень (на каждой плите выбито название деревни и количество погибших).

 

                                                           

 

Назад