Краеведческий календарь

Календарь знаменательных дат Малоритчины – ежегодный краеведческий список, который включает значимые памятные даты из истории экономической, политической, культурной жизни Малоритского района. Материал сгруппирован в хронологии дат. В календарь включаются даты кратные пяти годам. Будем рады предложениям по включению новых дат или их уточнениям, а также дополнениям.
краеведч-еск-календарь-2025.jpg

Юбилейные даты календаря. 2023 год.
Снимок.JPG

Юбилейные даты календаря. 2022 год.

Юбилейные даты календаря. 2021 год.

Юбилейные даты календаря 2020 года:

5 лютага 1919 г. падпiсана германа-польская дамоўленасць, па якой нямецкая армiя абавязвалася не дапусцiць Чырвоную Армiю ў заходнiя раёны Беларусi i Украiны, у тым лiку i на тэрыторыю Палескай губернii, а ў выпадку адступлення перадаць яе Польшчы. Дзякуючы гэтаму пагадненню, польскiя войскi занялi Брэст, 9 лютага ўвайшлi ў Маларыту i Кобрын… Нямецкая акупацыя змянiлася не менш жорсткай i антынароднай польскай. Пiлсудчыкi аб’явiлi пачатак барацьбы з “бальшавiцкiм нашэсцем”.
Да 1 жнiўня 1920 года ўся тэрыторыя сучаснага раёна была ачышчана ад палякаў. Тады ж у Маларыце палiтаддзелам 57-ай стралковай дывiзii быў арганiзаваны валасны рэвалюцыйны камiтэт. У яго увайшоў адзiн прадстаўнiк ад Чырвонай Армii, астатнiя – мясцовыя актывiсты: Сяргей Русавук, якi ўзначалiў рэўком, Давiд Фукс, Васiль Струнец. Рэўкомаўцы рыхтавалiся дзялiць панскую зямлю, адкрываць школы для сялянскiх дзяцей, але ўсiм гэтым планам не суджана было ажыццявiцца…
Людзi старэйшага пакалення ўспамiнаюць, што тады ў Маларыце штодзенна праводзiлiся мiтынгi, на якiх выступалi члены рэўкома, камандзiры i байцы Чырвонай Армii. Яны iнфармавалi маларытчан пра палажэнне на франтах, падзеi ў краiне, а таксама вырашалiся гаспадарчыя пытаннi.
7 верасня 1920 года непадалеку ад паселка, уздоўж чыгункi ў напрамку да Брэста, ранiцай па загаду камандзiра дывiзii У.В. Папова воiны браняпоезда “Камунар – 56” уступiлi ў няроўны бой з наступаючымi белапалякамi, з мэтай падтрымаць агнем пяхоту i кавалерыю. Варожае камандаванне паставiла задачу адрэзаць i захапiць браняпоезд. Пяць гадзiн працягваўся бой, у ходзе якога гераiчна загiнулi многiя члены экiпажа. Аднак умелы манеўр i ўзаемадзеянне з кавалерыйскiм атрадам Антонава забяспечылi браняпоезду прарыў варожага заслону, i ен з баямi накiраваўся ў бок Ковеля.

29 кастрычнiка народны сход Заходняй Беларусi прыняў Дэкларацыю аб Савецкай уладзе i Зварот с просьбай аб уключэннi Заходняй Беларусi ў састаў БССР. 12 лiстапада 1939 года Пазачарговая сесiя Вярхоўнага Савета БССР пастанавiла прыняць Заходнюю Беларусь у састаў БССР i аб’яднаць беларускi народ у адзiную беларускую дзяржаву. У Заходняй Беларусi было уведзена новае адмiнiстрацыйна – тэрытарыяльнае дзяленне. Замест паветаў былi створаны раены. Маларыцкi раен увайшоў у састаў Брэсцкай вобласцi. 15 студзеня 1940 года ўпершыню на вызваленай тэрыторыi адбылiся выбары ў мясцовыя Саветы дэпутатаў працоўных. У Маларыце былi створаны раенны выканаўчы камiтэт i райком партыi. У тым жа годзе працавалi фанерны i два лесапiльныя заводы, электрастанцыя, закончаны рамонт вапнавага i цаглянага заводаў, створана прамарцель па вырабу мэблi, створана раеннае спажывецкае таварыства, адкрыты магазiны.

У пачатку мінулага стагоддзя слаба задавальнялiся патрэбы працоўных у вобласцi аховы здароўя. Захворваннi i смяротнасць сярод насельнiцтва былi вельмi высокiя. Антысанiтарны стан населеных пунктаў прыводзіў да частых захворванняў трахомай i брушным тыфам. У 1934 годзе ў Маларыце было зарэгiстрыравана 22 выпадкi трахомы. Усё насельнiцтва гмiны абслугоўвалася двума грамадскiмi лазнямi. У паселку па Палiцэйскай вулiцы размяшчалася амбулаторыя, якая абслугоўвалася ўрачом i акушэркай. У амбулаторыi дзейнiчалі туберкулезнае, трахоматознае, венералагiчные аддзяленнi i станцыя апекi над мацi i дзiцем. За лячэнне ўнутраных хвароб бралася 4 злотых у суткi, а хiрургiчных – 3 злоты 80 грошай. У наваколлi Маларыты размясцiўся санаторый для туберкулезных хворых на 60 ложкаў, якi ўтрымлiваўся Варшаўскiм супрацьтуберкулезным таварыствам. Медперсанал складаўся з двух урачоў i трох сясцер. За лячэнне бралася 7 злотых у суткi. Хворыя лячылiся ў санаторыi да 80 дзен. I за гэты час плата за лячэнне набягала да 600 злотых, што складала кошт трох кароў або двух гектараў зямлi. На ўсю гмiну дзейнiчала толькi адна аптэка, штат якой складаўся з аднаго чалавека.

У 1940 годзе на базе туберкулёзнага дыспансэра была арганiзавана раённая бальнiца. Галоўным урачом быў назначаны Iльiн Сцяпан Трафiмавiч. Урачом працавала Кантароўская Наталля Мiхайлаўна. Вялiкая работа праводзiлася па лiквiдацыi iнфекцыйных захворванняў. Калi пачалася Вялiкая Айчынная вайна тэрыторыю раёна акупiравалi фашысты. Iльiн С.Т. i Кантароўская Н.М. пайшлi ў партызанскi атрад.

На фото - здание больницы - начала 1960-х гг., и 2005 г.

У 1945 годзе ý Маларыце функцыянiравала ýсяго адна бальнiца на 30 ложкаý, дзе працавалi толькi адзiн урач i сем чалавек з сярэдняй медыцынскай адукацыяй. Бальнiца знаходзiлася ý канцы гарадскога пасёлка, у старым корпусе. Месца было мала, апаратура старая. У 1968 годзе раённая бальнiца расшырылася на 150 ложкаý. Яна была забяспечана новым абсталяваннем. Значных поспехаý у сваёй рабоце дабiýся санэпiдаддзел. Тут шырока выкарыстоýваýся метад лабараторнага кантролю. Толькi за 1966 год было зроблена 9657 аналiзаý прадуктаý, 1622 аналiзы на кiшэчнае бацыланашэнне. План прафiлактычных прывiвак перавыканалi амаль па ýсiх паказчыках. Урачы праводзiлi медыцынскiя агляды даярак, механiзатараý i iншых работнiкаý сельскай гаспадаркi. Гэтая любоý да чалавека з'явiлася асноýным у рабоце медыцынскiх работнiкаý бальнiцы. Шырока разгорнута прафiлактыка папярэджвання захворванняý, палепшыýся ахоп насельнiцтва дыспансерным абслугоýваннем. Калi на пачатак 1965 года на дыспансерным наглядзе знаходзiлася 326 чалавек, то на канец года гэтая лiчба дасягнула 648 чалавек. На варце здароýя працоýных раёна стаяла – 24 урача i 147 медработнiкаý з сярэдняй адукацыяй. Многiя медыкi карысталiся заслужаным аýтарытэтам i павагай сярод насельнiцтва. Дзякуючы iх намаганням такiя хваробы, як дыфтэрыя, полiямiэлiт, сыпны i брушны тыфы, малярыя - поýнасцю лiквiдаваны.

У 1989 годзе быý пастроены новы будынак палiклiнiкi i бальнiцы. Стацыянарнае аддзяленне раённай бальнiцы мела 210 бальнiчных ложкаý, палiклiнiчнае аддзяленне вядзе прыём па 22 спецыяльнасцях. У Маларыцкiм тэрытарыяльным медыцынскiм аб'яднаннi працуе 58 урачоý i больш 200 медсясцёр, фельчараý i акушэрак. Большая частка спецыялiстаý I i II катэгорыi, а сярод работнiкаý сярэдняга медыцынскага персаналу 29 чалавек атрымалi вышэйшую катэгорыю.

Савет Маларыцкай межгаспадарчай будаўнiчай арганiзацыi «Межкалгасбуд» быў утвораны рашэннем упаўнаважаных калгасных пайшчыкаў раёна 18 сакавiка 1965 года з пастаянным месцам размяшчэння ў гарадскiм пасёлку Маларыта. Асноўнымi функцыямi Савета МБА з'яўлялiся – арганiзацыя будаўнiцтва ў сельскай мясцовасцi, выраб будаўнiчых матэрыялаў з мясцовай сыравiны.

На першым годзе iснавання ў арганiзацыi налiчвалася 139 чалавек, iмi быў выкананы аб'ём будаўнiча-мантажных работ для калгасаў у суме 183 тысячы рублёў.

У 1970 годзе аб'ём будаўнiча-мантажных работ ужо склаў 1 млн. 53 тыс. рублёў. У 1977 годзе МБА перайменавана ў межкалгасную перасовачную механiзаваную калону № 14 (МПМК-14), а ў 1986 годзе МПМК-14 i МПМК-98 аб'яднаны ў МПМК-20. Большасць аб'ектаў сельскагаспадарчай вытворчасцi i сацыяльна-культурнай сферы раёна пабудаваны сiламi МПМК-20. Гэта дазволiла значна павялiчыць аб'ём будаўнiча-мантажных работ. Узводзiлiся новыя майстэрнi, склады, зернесушыльныя аб'екты, жылыя дамы, аб'екты сацыяльна-культурнага прызначэння.

У жнiýнi 1945 года выйшаý першы нумар раённай газеты «Знамя Победы» на рускай мове. У 1965 годзе газета была перайменавана ý «Сельскае жыццё», а з 1991 года называецца «Голас часу», якая аператыýна асвятляе падзеi ý жыццi раёна, прымае ýдзел ва ýсiх вытворчых працэсах, расказвае пра лёс маларытчан.

У 1965 годзе, ў невялікім доме па вуліцы Савецкай, размясціўся філіял медыцынскага вучылішча. Загадчыцай філіяла працавала Дудкіна Ніна Міхайлаўна і ўрач-тэрапеўт Супрунова (Дашэвiч) Марыя Фядотаўна. Навучалася ў вучылішчы 120 чалавек па прафесіі медыцынскіх сясцёр. Было два курсы – першы і другі. Шкада, што вучылішча хутка перавялі у г. Брэст.

1 лютага 1965 года прыказам Брэсцкага Ушосдора быý створаны ДЭУ-179 у г. Маларыта. За ДЭУ-179 было замацавана для будаýнiцтва, рамонту i ýтрымання 204 км дарог, у тым лiку абласнога значэння 40 км i важнейшых мясцовых дарог – 164 км.
У 1977 годзе ДЭУ прыступiý да будаýнiцтва ýласнай вытворча-тэхнiчнай базы. Будавалiся вытворчыя майстэрнi, матэрыяльна-тэхнiчны склад.
У 1966 годзе пабудавалi першую гравiйную дарогу ý раёне Маларыта-Медна-Знамянка. У 70-я гады ýсе 14 калгасаý i саýгас «Маларыцкi» былі звязаны з райцэнтрам дарогамi з цвёрдым пакрыццём.
З ростам аýтамабiльнага транспарту вырасла роля аýтамабiльных дарог. Пракладваюць i падтрымлiваюць дарогi ý належным стане дарожна-рамонтнае будаýнiчае ýпраýленне № 46 i дарожна-эксплуатацыйны ýчастак № 179.
У пачатку 90-х гадоý пабудавана новая аб'яздная дарога Маларыта-Сушытнiца, якая перасякае тэрыторыю калгасаý «Запаветы Ленiна» i «Маларыцкi».

1 июля 1995 г. – начало работу Малоритское районное потребительское общество - организация, созданная в форме потребительского кооператива.
2011 г. - продукция предприятия «Булочка чесночная. Сладости мучные «Баба ромовая «Гламур»» стала лауреатом конкурса «Лучшие товары Республики Беларусь» 2011 года в номинации «Продовольственные товары» (Постановление Государственного комитета по стандартизации Республики Беларусь от 30 декабря 2011 г. №98). Булочка чесночная вырабатывается из муки пшеничной высшего сорта с добавлением дрожжей прессованных, соли поваренной пищевой йодированной, маргарина и отличается необычным вкусом и ароматом чесночнопряной начинки. Булочка чесночная является хорошим дополнением к первым и вторым блюдам. Баба ромовая «Гламур» -мучное кондитерское изделие, вырабатываемое из муки пшеничной высшего сорта с добавлением сахара-песка, маргарина, меланжа. Баба ромовая «Гламур» привлекает покупателя своим необычным оформлением: оригинальная форма усеченного рифленого конуса со сквозным отверстием в центре глазирована сахарной помадой и украшена шоколадной глазурью.

10 - 11 сентября в Малорите прошла областной фестиваль-ярмарка «Дожинки-2010».
К этому празднику город основательно готовился на протяжении полутора лет. За это время райцентр обзавелся новенькой тротуарной плиткой, фонарями, металлическими заборами и бетонными ограждениями. К празднику урожая на финишную прямую вышла реконструкция 59 жилых домов и инженерно-транспортных сетей. Только новую линию канализации протянули на 38 км, поскольку старая находилась в удручающем состоянии, а местами и вовсе отсутствовала (жители использовали выгребные ямы).
В октябре открылась гостиница на 45 мест и спортивно-оздоровительный комплекс с 25-метровым бассейном и залами для всех игровых видов спорта. А с декабря в райцентре начала работать станция обезжелезивания воды.
За 2 дня праздник посетили около 4 тыс. человек, причем только 900 из них были специально приглашенными гостями. Отдыхающим свою продукцию презентовали 6 райпо Брестчины (Брестское, Жабинковское, Каменецкое, Малоритское, Березовское, Кобринское, Дрогичинское и Пружанское) и более 100 мастеров народного творчества. Продовольственные товары разместились в 46 палатках, чтобы посетители смогли их попробовать, удобно расположившись за столиками на 2 тыс. посадочных мест.

Гости торжества наели и напили на 160 млн белорусских рублей. За эти деньги они съели 1 тонну 300 кг шашлыков, 900 кг кондитерских и примерно столько же кулинарных изделий и выпили 500 литров разливного пива и 260 литров кваса.
Порядок в 11-тысячном городе обеспечивался усилиями 200 сотрудников органов внутренних дел, 50 военнослужащих внутренних войск и 40 инспекторов ДПС.

Выбор языка сайта